Συνέντευξη William Mallinson

Πριν λίγε ημέρες διάβασα το βιβλίο του William Mallinson με τίτλο τρεις φορές ξένη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο. Ο συγγραφέας με τιμά απαντώντας σε κάποιες ερωτήσεις μου.

 

1.Ο παππούς σας καταγόταν από την Ανατολία. Αυτή είναι η αρχή των οικογενειακών σας αναμνήσεων. Πως θα μπορούσατε να περιγράψετε τη πορεία της οικογένειας στη πορεία του εικοστού αιώνα;

 

Αυτή είναι η αρχή των προσωπικών μου οικογενειακών αναμνήσεων από την πλευρά της μητέρας μου, αν και ο παππούς μου ο Πέτρος διέφυγε επίσης με τον γιο του, τον παππού μου Ευστράτιο, στη Ρόδο. Στη συνέχεια, αυτή η πλευρά της οικογένειάς μου ήταν κοσμοπολίτικη: ο βρετανός πατέρας μου πανδρέυτικε στη Ρώμη, αλλά ζούσαν μαζί στο Λονδίνο. Η θεία μου η Πηνελόπη παντρεύτηκε έναν ιταλικό αξιωματικό του στρατού, τον Κάρλο. Η Πηνελόπη έζησε στην Αττάλια ως μωρό και στη συνέχεια έζησε στη Ρώμη, στην Τουρκία και στην Ελλάδα, με αυτή τη σειρά. Επισκεπτόμασταν ο ένας τον άλλον στις χώρες μας.

 

 

 

2. Οι δυο παππούδες σας βρέθηκαν σε εχθρικά στρατόπεδα κατά την διάρκεια του μεγάλου πολέμου. Στον επόμενο πόλεμο αντίπαλοι ήταν ο πατέρας σας και ο σύζυγος της θείας σας. Τι ρόλο έπαιξαν αυτές οι αντιπαραθέσεις σε προσωπικό επίπεδο και στο επίπεδο της οικογένειάς σας;

 

Όταν ήταν εχθροί, δεν γνώριζαν ο ένας τον άλλον! Αλλά θυμάμαι τον πατέρα μου, ο οποίος αγαπούσε τον Κάρλο (τον σύζυγο της Πηνελόπης), τον κατηγορούσε όμως ότι ήταν φασίστας όταν είχε μια συγκινητική συζήτηση για την πολιτική στη Μεθώνη.

 

 

3. Η θεία σας υπήρξε τρεις φορές πρόσφυγας. Θα θελατε να μας δώσετε συνοπτικά κάποια στοιχεία για αυτές τις φορές;

 

Ο πατέρας της βρισκόταν σε έναν κατάλογο μελλοθανάτων των φανατικών του Ατατούρκ: έτσι έφυγε με τον παππού μου τον Ιούλιο του 1921. Σώθηκαν από τους Ιταλούς, οι οποίοι έφυγαν επίσης από την Ανατολία και εγκατέλειψαν τη ζώνη τους. Η Pinella δεν είχε άλλη επιλογή παρά να φύγει στην Ιταλία (εθελοντική εξορία) τον Δεκέμβριο του 1943 με τα τρία της παιδιά (τα ξαδέλφια μου), αφού ο Carlo και τα άλλα ιταλικά στρατεύματα της Ελλάδας είχαν απελαθεί στον Πειραιά (οι Βρετανοί βύθισαν μερικά πλοί με φυλακισμένους) και στη συνέχεια με το τρένο στη Γερμανία. Ήταν ένας από τους 50.000 μεταξύ άνω των 600.000 ιταλών στρατιωτών που δήλωσαν ότι ήταν πιστοί στο Μουσολίνι. Έτσι, ενώ η πλειοψηφία των ιταλικών στρατευμάτων επέλεξε να γίνει αιχμάλωτος πολέμου των Γερμανών, ο Carlo εργάστηκε ως καπετάνιος στην Εθνική Φρουρά της Μπρέσια. Συνάντησε την Pinella τυχαία στη Μπολόνια, όταν τον είδε από ένα τραμ, και ζήτησε από τον οδηγό να σταματήσει! Τον Απρίλιο του 1945, όταν οι Βρετανοί τον αμφισβήτησαν και ρώτησαν αν υποστήριζε τον Μουσολίνι, απάντησε ρωτώντας αν υποστήριζαν τον Τσώρτσιλ. Απελευθερώθηκε. Την τρίτη φορά που η Penelope (και ο Carlo) έπρεπε να φύγει ξαφνικά ήταν το 1973, καθώς η κυπριακή κρίση σιγόβραζε. Ο Carlo είχε παροτρυνθεί να φύγει από μερικούς τούρκους γνωστούς του, καθώς βοήθησε την ελληνική κυβέρνηση με πληροφορίες για τα κινήματα των τουρκικών στρατευμάτων. Έτσι, ο Carlo και η Pinella κατέληξαν στην Ελλάδα, μέσω της Ιταλίας.

 

 

 

4. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεστε εκτενώς στις σχέσεις Ελλάδος και Τουρκίας. Πως θα τις κρίνατε στη πορεία του εικοστού αιώνα;

 

Η Τουρκία δεν υπήρχε παρά μόνο μετά το 1923. Από το 1923 έως το 1955, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν λογικές, χάρη στις συμφωνίες μεταξύ Βενιζέλου και Ατατούρκ (εκτός από το δυσάρεστο Varlik Vergisi το 1942). Αλλά η Βρετανία κατέστρεψε αυτές τις σχέσεις το 1955, με την εισαγωγή της Τουρκίας στα θέματα της Κύπρου. Ο Βενιζέλος και ο Ατατούρκ ήταν νεκροί, οπότε δεν μπορούσε να βοηθήσει. Ο ψυχρός πόλεμος , προϊόν έμπνευσης της Βρετανίας και η εμπλοκή της Αμερικής έβαλαν στη συνέχεια το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των –τουλάχιστον- ορθών  ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όσον αφορά τις τουρκικές απαιτήσεις στα ελληνικά νησιά, άρχισαν αυξάνονται μετά το 1955. Σήμερα η Τουρκία γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ και η Βρετανία θεωρούν την Τουρκία σημαντικότερη για τα (??) συμφέροντα του ΝΑΤΟ από την Ελλάδα και την εκμεταλλεύονται. Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες όπλων είναι στην ευχάριστη θέση να εκμεταλλευτούν την ελληνοτουρκική αγορά. Η πραγματική ειρήνη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα ήταν κακή για τις τσέπες των μετόχων της εταιρείας όπλων του ΝΑΤΟ.

 

 

5.Πως θα κρίνατε τις προσωπικότητες του Ελευθερίου Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ;

Δεν μπορώ να κρίνω τις προσωπικότιτες των ανθρώπων που δεν γνωρίζω προσωπικά. Εχοντας διαβάσει πολλά βιβλία και ντοκουμέντα, όμως, είναι αρκετά προφανές για εμένα ότι και οι δύο αποτέλεσαν έρμαια των φιλοδοξιών τους. Υπήρξαν και φανατικοί. Ο Βενιζέλος ήταν πιο ιμπεριαλιστικός από τον Άτατουρκ. Ο δέυτερος ήταν απλά αδίστακτος. Και οι δύο ήταν σκλάβοι των ιδεών τους.

 

6.Στο βιβλίο σας μιλάτε εκτενώς για τις παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Τι φταίει κατά τη γνώμη σας και δεν μπορεί η Ελλάδα να γίνει μια κανονική χώρα;

Δεν υπάρχει κανένα ‘κανονική’ χώρα στο κόσμο.Επίσης, ο ορισμός της τελειότητας ενός ατόμου είναι ο ορισμός της ατέλειας για ένα άλλο άτομο. Άρα, είναι δύσκολο να δοθεί μια αντικειμενική απάντηση. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει σίγουρα κάποια χαρακτηριστικά που την έχουν καταστήσει τον δικό της χειρότερο εχθρό. Για παράδειγμα, προσποιείται ότι δεν είναι βαλκανική και οθωμανική, δίνοντας έμφαση στον Ευρωπαϊκό της χαρακτήρα. Αυτό οδηγεί σε κρίσεις ταυτότητας, και την αναγκάζει να υποκύπτει στα ξένα συμφέροντα και στην βαλκανοποίηση των πολιτικών κομμάτων που έχουν αναπτυχθεί ως πελατειακές οργανώσεις. Θυμηθείτε απλά ότι οι Έλληνες βουλευτές κερδίζουν πάνω από δέκα φορές το ποσό που κερδίζει ένας αστυνομικός. Στην Αγγλία, ο αριθμός είναι περίπου τριπλάσιος. Η Ελλάδα ποτέ δεν θα απαλλαγεί από τη συστημική βαλκανική-οθωμανική διαφθορά, εκτός αν ο λαός της έχει το θάρρος να επιμείνει στη διαφάνεια, και αν οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν καταφέρουν να προσεταιριστούν αποτελεσματικότερα τον ιστορικό προστάτη και υποστηρικτή της, τη Ρωσία. Τέλος, οι περίεργες πρακτικές που έχω δει στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση, για παράδειγμα στο Αμερικανικό Κολέγιο της Ελλάδας, στο Πανεπιστήμιο της Ινδιανάπολης και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, σε συνδυασμό με την ελληνική αντίληψη ότι οτιδήποτε είναι ευρωπαϊκό περισσότερο από οτιδήποτε ελληνικό, πρέπει να ξεριζωθεί.

 

7. Στο βιβλίο σας συνδέετε την ιστορία των μελών της οικογένειάς σας που προέρχονται από την Ελλάδα με τη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Ποια σύνδεση μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στις ιστορίες των ανθρώπων και στην ιστορία της χώρας;

 

Η άνθρωποι έχουν την συνήθεια να αποφεύγουν την πραγματικότιτα.Παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες πολλών κοινωνικών επιστημόνων και θεωρητικών των διεθνών σχέσεων για να ταξινομήσουν τον κόσμο και τους ανθρώπους στις τακτικές τους κατηγορίες και να ελέγξουν το μυαλό, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Ο αταβισμός, ο αταβισμός της μνήμης και της οικογένειας, που συνδέονται με τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, είναι αυτό που δημιουργεί την εθνική συνείδηση. Έτσι, τα πράγματα ήταν πάντα τα ίδια, το παρελθόν ρίχνει φως στο μέλλον, και τα ίδια πράγματα επιστρέφουν με διαφορετικά χρώματα. Οι οικογένειες δημιουργούν εθνική ταυτότητα, όχι απαραίτητα τις κατασκευασμένες ιδέες ενός κράτους. Οι Έλληνες είναι ισχυροί και ομοιογενείς ως λαός, βοηθούμενοι από μια θαυμάσια γλώσσα, και επομένως δεν χρειάζεται να οικοδομήσουν μια ταυτότητα που τους έχει, σε κάποιο βαθμό, επιβληθεί από ξένες ιδέες, καθώς και από την αντιρωσική θέση των ακραίων εθνικιστών του ΝΑΤΟ. Ίσως η ελληνικότητα, όπως και σε άλλες βαλκανικές χώρες, τείνει να είναι υπερβολική και τεχνητά κατασκευασμένη από διάφορες κυβερνήσεις, για κομματικούς και, πολιτικο-ιδεολογικούς σκοπούς, και στη συνέχεια να τροφοδοτείται με ματαιοδοξίες.